سپری کردن دوران کودکی در محیطی غیر از مدرسه

ترک تحصیل 3 میلیون دانش آموز در کشور 

جمعیت دانش آموزی کشور از 18میلیون نفر در دهه 60 در پی سیاست های کنترل جمعیت به 14 میلیون و 500 هزار نفر در سال گذشته رسید. بر اساس اعلام سازمان ثبت احوال کشور جمعیت در حال تحصیل کشور باید چیزی در حدود 15 میلیون و 500 نفر باشد .فقدان ثبت نام و اعزام یک میلیون دانش آموز به مدرسه از سوی خانواده ها در فاصله یک سال گذشته این شائبه را دامن زد که یک میلیون دانش آموز اقدام به ترک تحصیل کرده اند و ترجیح می دهند تا دوران کودکی و نوجوانی خود را در محیطی غیر از مدرسه سپری کنند.
در همین رابطه نیزبرخی مراجع اعلام می کنند که طی چهار سال گذشته سه میلیون کودک ایرانی ترک تحصیل کرده‌اند.  

فتاح نیازی، معاون آموزشی "مؤسسه آموزش از راه دور" اعلام کرده است که در سطح کشور بیش از 13 میلیون کم‌‏سواد بین11 تا 45 سال وجود دارد که سه میلیون نفر از این عده دانش‌آموزان ترک تحصیل کرده اند که لازم ‌التعلیم هستند و بین 11 تا 17 سال سن دارند. 

وی در مصاحبه با یکی از رسانه های کشور اعلام کرده بود که طبق آخرین آمار مستند به دست آمده، دو میلیون و 400 هزار لازم التعلیم از تحصیل در سال تحصیلی گذشته بازمانده‌ و متاسفانه در یکی از مقاطع تحصیلی از ابتدایی تا پایان متوسطه ترک تحصیل کرده‌اند! 

این در حالی است که طبق برنامه پنجساله تا سال 1393 باید بی سوادی در گروه سنی زیر 50 سال در مناطق مختلف کشور ریشه کن شود. اما متاسفانه هر ساله شاهد افزایش شمار زیاد کودکانی هستیم که از تحصیل باز می مانند. 

اگر چه مسئولان وزارت آموزش و پرورش از علت این میزان کاهش اظهار بی اطلاعی می کنند، اما پیداست که سر در گمی استراتژی آموزش و پرورش در کنترل و رفع ناهنجاریهای به وجود آمده در میان دانش آموزان وفقرو استرس و فشارهای ناشی از تحصیل، علت اصلی ترک تحصیل ها باشد. 

بر اساس اظهار نظر کارشناسان این حوزه برترین عوامل مشترک در ترک تحصیل دانش آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی بخصوص در مقطع متوسطه ، فقر مالی و فقر انگیزشی است که بیشترین نقش را داشته است . 

در همین رابطه فرید کاشفی، روانشناس علوم تربیتی گفت: ترک تحصیل دانش آموزان با وضعیت اقتصادی جامعه و خانواده در ارتباط می باشد. عواملی چون پایین بودن در آمد ‚مسکن نا مناسب عدم سرپرستی و حضور پدر و مادر در خانواده‚ کثرت فرزندان و طبقه پایین شغلی والدین بر ترک تحصیل فرزندان تاثیر دارد. 

وی گفت:پس مسلم است که کیفیت آموزش و تربیت در رشد جسمانی و قوای دفاعی دانش آموز در خانواده هایی با سطح پایین اقتصادی و فرهنگی جامعه و خانواده اثرات مستقیمی بر عدم پیشرفت فرزندان به جای می گذارد. 

بر اساس پژوهشی که در همین رابطه انجام شده است روی آوردن به شغل‌های کاذب اصلی‌ترین دلیل‌ ترک تحصیل عنوان شده است. 

یک از معلمان شاغل در مناطق روستایی سیستان و بلوچستان میزان ترک تحصیل دانش آموزان را در آن مناطق بالا می داند و می گوید: علت اصلی این امر وجود شغلهای کاذبی همچون حمل سوخت قاچاق و دلالی مواد مخدر است که متاسفانه در آمد این مشاغل به نحو چشمگیری بالا است. 

وی می گوید : اگرخود دانش آموزان هم مایل به ترک تحصیل نباشند والدین ،آنها را مجبور به این کار می کنند زیرا معتقدند این کودکان اگر هم درس بخوانند بالاخره باید به سراغ همین مشاغل بروند ا درآمد داشته باشند. 

این معلم معتقد است درآمد بالای این مشاغل باعث وسوسه دانش آموزان راهنمایی و دبیرستانی می شود به نحوی که خود آنها اذعان دارند که درآمد فقط دو روز از این مشاغل کاذب برابر یک ماه حقوق تدریس معلم می باشد. 

علی باقرزاده معاون آموزش و پرورش عمومی وزارت آموزش و پرورش نیزمعتقد است بسیاری از این ترک تحصیلها در مناطق دور افتاده و روستایی کشور صورت می گیرد و به علت فرهنگ خاص حاکم بر آن مناطق بیشتر منجر به ترک تحصیل در دختران می شود به نحوی که در حال حاضر میزان ترک تحصیل در بین دختران بیش از پسران است. 

باقرزاده با اشاره به اینکه دلایل کارشناسی بسیاری برای ترک تحصیل دانش آموزان و بازماندگان از تحصیل وجود دارد که در استانهای مختلف کشور متفاوت است ، گفت: « فقر،ازدواج زودرس برای دختران، فرهنگ پایین خانواده درخصوص میزان تحصیل فرزندانشان و اختلافات خانوادگی از جمله عوامل عمده در این مسئله محسوب می شوند». 

وی خاطرنشان کرد: وضعیت کشاورزی مناطق روستایی نیز عاملی است که موجب می شود تا از دانش آموزان به عنوان نیروی کار استفاده شود. 

به گفته باقر زاده، علاوه بر این نباید مشکلات تدریس معلمان مرد در مدارس دخترانه را نادیده گرفت که ترک تحصیل برخی از دختران را دامن می زند. 

معاون آموزش و پرورش عمومی وزارت آموزش و پرورش بیان داشت: وجود مدارس مختلط و نبود مدارس راهنمایی به تعداد کافی در مناطق نیز در رها کردن تحصیل از سوی دانش آموزان به ویژه دختران نقش زیادی دارد. 

وی یادآورشد: برخی مشکلات ترک تحصیل نیز به مسائل فرهنگی خانواده ها باز می گرد و برخی خانواده ها حاضر نیستند تا فرزندانشان در مدارس مختلط روستایی یا مدارس مناطق دیگر به تحصیل بپردازند. 

باقر زاده در انتها یاد آور شد: استفاده از مدارس شبانه روزی، تامین امکانات ایاب و ذهاب دانش آموزان، جذب معلمان زن در مدارس دخترانه، راه اندازی پایگاه آموزش از راه دور، پرداخت یارانه به خانواده های دانش آموزان بازمانده از تحصیل از جمله راهکارهایی است که در جذب کودکان بازمانده از تحصیل، تاثیر بسزایی دارد. 

کارشناسان معتقدند از عوامل دیگر که در موفقیت تحصیلی جوانان و نوجوانان می توانند تاثیر گذار باشندسلامت جسمی و روحی و بهداشتی ‚عوامل ارثی ‚ذهنی و هوشی ‚ امکانات آموزشی ‚ اعتماد به نفس و تلاش و پشتکار فردی ‚ تاثیر همسالان ‚ اهمیت قائل شدن والدین به تحصیل فرزندان می باشد.
 
همچنین محیط نامناسب خانه و مدرسه ،خشونت و تنبیه و تشویق معلم ‚ سختگیری های بیهوده که باعث می شود انگیزه تحصیلی شاگردان ضعیف شودزمینه های ترک تحصیل رافراهم می کند.
یک کارشناس آموزش و پرورش تاکید کرد: بسیاری از بزهکاری‌ها نتیجه ترک تحصیل دانش‌آموز از مدرسه است به نحوی که 51 درصد بزهکاران زیر 18سال در کانون اصلاح و تربیت، دانش‌آموزان ترک تحصیل کرده هستند. 

تحقیقات نشان می‌دهد که بین شکست تحصیلی، فرار از منزل و مدرسه و میزان آسیب‌های اجتماعی، رابطه معناداری وجود دارد. دانش‌آموزانی که در یکی از دوره‌های تحصیلی با شکست مواجه می‌شوند شانس‌شان برای موفقیت‌های بعدی در زندگی کاهش می‌یابد. 

معمولاً افراد شکست خورده و ناکام مدارس به افراد بیکار و سربار جامعه مبدل می‌شوند و احتمال روی آوردن این افراد به بزه زیاد می‌شود.دبیر کل ستاد مبارزه با مواد‌مخدر نیز معتقد است «ریزش تحصیلی» مشکل بزرگی است که باعث افزایش بزه در جامعه می شود و آموزش و پرورش باید آن‌را حل کند. 

علاوه بر تمام مباحث فوق افت تحصیلی و به تبع افزایش میزان دانش آموزانی که ترک تحصیل می کنند در سال قبل 420 میلیارد تومان به آموزش و پرورش ضرر زده است .این مطلب را رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس اعلام کرد وگفت: هزینه ناشی از افت تحصیلی و ترک تحصیلی در سا‌ل‌ 87، ۴۲۰ میلیارد تومان بر آورد می‌شود. 

علی عباسپور تهرانی‌فرد با ابراز نگرانی نسبت به افت تحصیلی به خصوص در پایه اول متوسطه افزود: افت تحصیلی منجر به کاهش احتمال بازگشت به تحصیل این دسته از دانش‌آموزان می شود. وی افزود: ادامه این روند موجب افزایش میزان آسیب‌پذیری دانش‌آموزان در برابر ناهنجاری‌های اجتماعی می‌شود. نماینده مردم تهران در مجلس گفت: ترک تحصیلی آسیب‌های فراوانی دارد و برای حل این موضوع باید برنامه ریزی دقیق و جامع انجام شود و عزمی راسخ شکل بگیرد.