نگاهی به تاج گلهای بالا شهری و پایین شهری

مرگ؛فرصتی برای نمایش های تجملاتی 

چشم و هم چشمی در همه زوایای زندگی امروزه ما ایرانیان ریشه دوانده است و انجام اعمال مشابه هرچند اشتباه ، رواج زیادی دارد و در بیشتر اوقات سعی بر این است که کارهایی که پیشتر و توسط دیگر آشنایان انجام شده است، هر چندباشکوه تر صورت بگیرد و گاهی این رفتارها تا مرحله ای ادامه پیدا می کند که خودنمایی و تظاهر از سرورویش می بارد. مراسم عزاداری و مرگ عزیزان، گاهی اوقات به مراسم روکم کنی بستگان سایر متوفیان دور و نزدیک نیز تبدیل می شود. رسم اهدای تاج گلهای آنچنانی در مجالس ترحیم از جمله این چشم بسته به دنبال یکدیگر رفتن ها است و در بیشتر اوقات قصد نهایی این است که شرکت کنندگان درمراسم عزاداری متوجه این موضوع باشند که با انسان دست و دلبازی طرف هستند!!!  

جلوی در مسجد نور، واقع در میدان فاطمی، بزرگترین تاج گل از طرف یکی از مدعوین به صاحبان مجلس تقدیم شده است. اگرچه پیدا کردن او در میان آن همه سیاهپوش کار مشکلی است، ولی دیدن شخصی که برای جابه جایی تاج گل اهدایی اش از نیسان وانت استفاده می شد، به سختی آن می ارزد. وقتی فهمید من هم متوجه شده ام بزرگترین تاج گل را او آورده است، در میان آن همه غم، لبخندی محو روی لبان او نقش بست، هرچند که خیلی سعی می کرد به طریقی پنهانش کند. در مورد علت کار خودتوضیح می دهد: «بالاخره از ما بیشتر از بقیه توقع دارند ما هم مجبوریم برای حفظ آبرو!!! مطابق آن چیزی که درباره ما در ذهن دوستانمان هست، عمل کنیم» او در مورد اینکه با مبلغ پرداختی بابت تاج گل، می توانست کار خداپسندانه انجام دهد که اثراتی به مراتب ماندگارتر داشته باشد می گوید: "هر چیزی به جای خودش، ما هم به اندازه خودمان کمک می کنیم."

برگزاری مراسم های عزاداری تجملاتی در حالی روز به روز در میان مردم در حال افزایش است که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان این رفتارها کم کم در حال تبدیل شدن به یک خرده فرهنگ نامناسب و غیر منطقی در میان خانواده های ایرانی است که می تواند در درازمدت تاثیرات مخربی را بر باورها و نگرشهای مردم نسبت به ماهیت مرگ بگذارد. این موضوع مانند برخی سنت های رایج غلط دیگر می تواند به معضلی بزرگ تبدیل شود و تا چند وقت دیگر این مشکل نیز به مشکلات دیگر شهروندان اضافه می شود که این هزینه ها تجملاتی از قبیل تهیه تاج گل را چگونه باید تامین کنند.تشریفات اضافه ای که به بهانه آبرو داری و حفظ شا ن میت انجام می شود نه تنها هیچ کمکی برای راحتی فرد فوت شده در آن دنیا فراهم نم کند که حتی ممکن است تن او را در قبر بلرزاند و بر گنا هان او بیفزاید.

در همین رابطه حجت الاسلام نخعی کارشناس مسائل مذهبی معتقد است: در کشور ما هزینه های سر سام آور پس از مرگ که شامل کفن و دفن و برگزاری مراسم ختم می شود به یک معضل مبدل شده و تقریبا در حال تبدیل شدن به یک خرده فرهنگ است و پا به پای هزینه های ازدواج به پیش می رود.جالب است که این خرده فرهنگ هیچ سنخیتی با آموزه های دینی ما و سنت بزرگان ما ندارد.

وی می گوید: گر چه در فرهنگ اسلامی هزینه های گزاف برای متوفی هیچ تاثیری در کارنامه اعمال او ندارد ،اما این معضل در حال فراگیری است و اگر کمی با چشم و همچشمی همراه شود به یک فرهنگ مسلط تبدیل خواهد شد که مناسب و برازنده جامعه اسلامی نیست.

حجت الاسلام نخعی ادامه می دهد: با این پول های گزافی که صرف تشریفات اضافه مراسم های ترحیم می شود، می توان اقدامات انسان دوستانه و خیر خواهانهای انجام داد که باعث آمرزش گناهان و شادی روح اموات می شود. این در حالی است که طبق اعتقادات دینی و آموزه های اسلام، آنچه برای متوفی بیش از هر چیز دیگر یاری رسان و آرامش بخش است، خیراتی است که بازماندگان برایش می فرستند.

تاج گلهای بالا شهری و پایین شهری

گل فروشیها در تهران بستگی به منطقه ای که گل می فروشند قیمت تاج گلهای عزاداری را متفاوت عرضه می کنند. یکی از فروشندگان گل که در خیابان میر داماد مغازه دارد فروش تاج گلهایش را خوب اعلام می کند و می گوید که حداقل هفته ای 2تا3 تاج گل در نرخهای مختلف می فروشد . این گل فروش قیمت پایین ترین تاج گلش را 80 هزار تومان اعلام می کند ولی سقف معینی را برای آخرین قیمت در نظر نگرفته است و می گوید: «حتی اگر کسی بخواهد تا مبلغ ۲ میلیون تومان گل برای تاج گلی که سفارش می دهد، به کاربرده شود، ما با مشکلی از جهت کمبود گل مواجه نخواهیم شد». وی در پاسخ به بالاترین نرخ تاج گلی که برای مجلس ترحیم تا به حال فروخته است ،قیمت 700 هزار تومان را اعلام می کند و ادامه می دهد:برخی از افراد تاج گلهای دو طبقه سفارش می دهند که به زور داخل نیسان جا می گیرد . البته این تاج گلها قطعا تا شب هفت مرحوم هم دوام نمی آورند و هر نوع گلی که در آن به کار گرفته شده باشد نهایتا تا سه روز زیبا جلوه می کند و بعد از آن پلاسیده می شوند.

اما فروشنده دیگری که در میدان خراسان مشغول به کار است خیلی از فروش تاج گلهایش برای مراسمهای ختم راضی نیست . وی می گوید : این گونه تاج گلها در این مناطق زیاد مشتری ندارد .اگر کسی هم بخواهد برای مجلس ختم سنگ تمام بگذارد یا تاج گل ارزان قیمت سفارش می دهد که به صرفه نیست و یا تاج گل مصنوعی اجاره میکند.این گل فروش پایین ترین نرخ تاج گلهای طبیعی اش را 30 هزار تومان و بالاترین قیمت آن را 200 هزار تومان بیان می کند و می افزاید: اجاره تاج گلهای مصنوعی اش از 10 هزار تومان آغاز و نهایتا به 25 هزار تومان ختم می شود . این در حالی است که موسسه خیریه ای در شمال شهر تهران برای کمک به ایتام تاج گل مصنوعی با حداقل اجاره 50 هزار تومان تا 100 هزار تومان در اختیار خیرین قرار می دهد.

مفهوم مباحث بالا وقتی روشن می شود که حجم معاوضه روزانه گل و پول را در نظر بیاوریم. اگر رابطه مبادلات روزانه خرید گل و تاج گل برای مراسمهای ختم را با تعداد گلفروشی هایی که در کشور وجود دارد، به دست آوریم، به رقم قابل توجهی برخورد خواهیم کرد. طبق گفته حقیقی کارمند اتحادیه صنف گلفروشان ۴۸۰ گلفروشی با جواز دائم ، ۵۰ گلفروشی باجواز موقت ۳ ساله (قابل تمدید) و حدود ۱۰۰ گلفروشی هم بدون اینکه پروانه کسب داشته باشند، در تهران مشغول به کار هستند و براساس پرس و جو از اتحادیه دکه داران، مشخص شد که فقط در منطقه ۱ تهران، ۳۳ دکه جهت فروش گل وجود دارد و 21 منطقه دیگر شهرداری تهران هم به نوبه خود دارای چنین مکانهایی هستند که از هر کدام از آنها می توان تاج گل تهیه کرد.این در حالی است که به طور متوسط فقط در تهران 130 نفر روزانه راهی دیار باقی می شوند و اگر هر کدام از گلسراهای موجود در کشور ما حتی فقط هفته ای یک بار، تزیین کردن تاج گل را تجربه کنند، باز هم بودجه ای که جهت این کار صرف می شود، رقمی قابل توجه است. پولهایی که فردا یا پس فردای مجالس ختم و نهایتاً روز هفتم مرگ عزیزان، پلاسیده می شوند و برخلاف میلمان مجبور به دورانداختن اسکناس های هزارتومانی می شویم. هزارتومانی هایی که می توانند زندگی بسیاری را زیرورو کنند و جلوی خیلی از جرم و جنایتها سد بسازند. البته هر کس اختیار جیب خودش را دارد اما خانواده ای ۶ نفره در تهران زندگی می کنند که ماهانه ۳۰ هزارتومان بیشتر درآمد ندارند و هر روز انتظار مرگ را می کشند