حیرت ایرانیان از مشاغل جدید زنان

 مشاغل نوظهور زنان

 

اشتغال زنان و شاخ و برگ های روییده شده از آن، بی شک یکی از مهمترین موضوعاتی است که در مسیر عبور از برزخ میان جامعه سنتی به مدرن مطرح می شود. کار زنان که در ایران روزگاری تابو محسوب می شد و صحبت از آن در خانواده برای مردان غیرقابل قبول بود، امروز آرام آرام به واقعیتی گریزناپذیر تبدیل می شود. علاوه بر آن هر روز شاهد مشاغل نوظهوری هستیم که اغلب از طرف بانوان صورت می پذیرد و منجر به تعجب و حیرت افراد جامعه می شود .   

 

 

 

 

 زندگی کم و بیش مدرن و پیچیده امروز، نقش های جدیدی را در ذهن مردان و زنان امروزی ایجاد کرده و اگر بپذیریم که شرایط زندگی، چنین نقش هایی را بر دیوار انگاره های بشری حجاری می کند، انتظار غریبی نیست که با تغییر شرایط و در دنیای امروز، نقش های جدیدی برای زنان و مردان خلق شود و آنها با در نظر داشتن تنگناهای اقتصادی، نقش های حجاری شده باستانی خود را نادیده بگیرند.  

اشتغال زنان و شاخ و برگ های روییده شده از آن، بی شک یکی از مهمترین موضوعاتی است که در مسیر عبور از برزخ میان جامعه سنتی به مدرن مطرح می شود. کار زنان که در ایران روزگاری تابو محسوب می شد و صحبت از آن در خانواده برای مردان غیرقابل قبول بود، امروز آرام آرام به واقعیتی گریزناپذیر تبدیل می شود. علاوه بر آن هر روز شاهد مشاغل نوظهوری هستیم که اغلب از طرف بانوان صورت می پذیرد و منجر به تعجب و حیرت افراد جامعه می شود .   

یکی از این حرفه ها حرفه رانندگی است که نه تنها شامل رانندگی تاکسی و آژانس و سرویس مدارس می شود بلکه شامل رانندگی اتوبوسهای شرکت واحد و اتوبوسهای برون شهری و حتی تریلی! هم می شود.زنان راننده معتقدند این شغل از سایر مشاغل نوظهور امن تر است .چون این ماشینها به بیسیم متصل هستند که مستقیما با مرکز 110 در ارتباط است و همچنین در این ماشینها مکان نماهایی وجود دارد که از طریق شبکه بیسیم ،موقعیت هر اتومبیل را در هر زمان نشان می دهد.بسیاری از زنان برای اجبار به کسب در آمد به این کار مشغول می شوند اما عده زیادی هم هستند که به دلیل علاقه به رانندگی و حضور در خارج از خانه به این شغل روی آورده اند.

از دیگر مشاغل نوظهور زنان ،شغل آتش نشانی است. با اینکه این حرفه به هیچ وجه با روحیه وشرایط زنان سازگار نیست، اما بسیارند بانوانی که به جهت هیجان موجود در این شغل به سمت این حرفه گرایش پیدا کرده اند.   ایجاد پلیس زن نیز با اینکه شغلی در راستا برطرف نمودن نیاز جامعه بوده است اما این شغل نیز همانند شغل آتش نشانی با روحیه زنان سازگار نیست و علاوه بر اینکه روحیه آنان را خشن و نظامی بار می آورد آنها را مجبور به یادگیری تعلیماتی از قبیل ورزشهای رزمی ،مانورهای شبانه و استفاده از سلاحهای جنگی می کند.اما این شغل نیز به دلیل جاذبه های خاص خودهمانند تعقیب و گریز مجرمین و کشف جرم و... طرفداران فراوانی دارد.   

حرفه دیگری که متاسفانه بیشتر به دلیل فقر و ناداری شکل گرفته است شغل کاذب شیشه پاک کنی  ماشینها در سر چهارراهها   است که این روزها شاهد افزایش حضور زنان در این کار هستیم.شیشه پاک کنی و نواختن موسیقی بر سر چهارراهها که اغلب نیز توسط دختران جوان و نوجوان انجام می شود ،بیشتر از آنکه شغلی برای کسب درآمد و استقلال باشد حرفه ای برای فرار از فقر و گرسنگی است.

شغل دیگری که امروزه شاهد گسترش بیش از پیش آن هستیم فروشندگی است. فروشندگی زنان که در قدیم فقط مختص کالاهای زنانه بود ،امروزه خود را از هر قید و بندی رهانیده و حضور زنان حتی به عنوان فروشنده مرغ و گوشت و یا اداره مغازه لبنیاتی بیشتر به چشم می خورد.در برخی از این فروشندگی ها زنان مجبورند برای جلب مشتری صدای خود را بلند کنند و یا در حضور مشتری همانند یک پادو مغازه را طی بکشند که به هیچ وجه در شان بانوان ایرانی نیست.اما به هر حال به غیر از عده ای که از سر ناچاری به این مشاغل روی می آورند ،عده ای دیگر با شعار "کار عار نیست" حاضرند دست به هر شغلی بزنند مانند دست فروشی در مترو که متاسفانه اغلب فروشندگانش نیز دانشجو هستند و برای پرداخت هزینه تحصیل و خوابگاه این کار را انجام می دهند

حضور زنان در کارخانه هایی همچون ماشین سازی ،چاپخانه و ساخت قطعات سنگین و صنعتی که به شدت محیط مردانه ای دارند،یکی دیگر از این مشاغل است.البته به وجود آمدن این شغل را نباید فقط به زنان ارتباط داد . بیشتر از آنکه زنان بخواهند وارد این شغل بشوند ، کارفرماها به دلیل پایین آوردن هزینه هایشان و کاهش دستمزد پرداختی ، بیشتر مایل به استخدام زنان هستند .                                                                   

اینها فقط چند تصویر از تصاویر متعدد و رنگارنگ از اشتغال زنان در پایتخت است که به اشکال مختلف خودنمایى مى کند. متاسفانه در سال هاى اخیر با صحنه هایى از کار زنان جامعه روبه رو مى شویم که قبلاً کمتر تصورى از آن براى ورود زنان به آن عرصه در ذهن مى پروراندیم.

دکتر فاطمه اسد اللهی ،جامعه شناس معتقد است که حضوراین مشاغل نوظهور با حرکت جامعه از سنت به مدرنیته و افزایش ابعاد اقتصادی و اجتماعی جهانی شدن ،پررنگ تر شده و خانواده ها بخصوص زنان بیشتر به سمت این کارها جذب می شوند.

وی می گوید: این مسئله یکى از عواقب جوامع مصرفى است، چراکه اساساً مصرف گرایى مى طلبد که چنین مشاغلى بوجود آید.

این جامعه شناس ادامه می دهد: جالب است بدانید که از دهه 70 بدین سو، زنان از هر دو زمینه شغلی جدید، یکی را از چنگ مردان ربوده اند. که البته همین مسئله پیش بینی می شد چون از ابتدای دهه 1380 انتظار می‌رفت با رشد جمعیت زنان دانش‌آموخته دانشگاهی بر میزان حضور زنان در مشاغل مهم و کلیدی جامعه نیز افزوده شود بخصوص وقتی آمارها از متوسط رشد نرخ دانش‌آموختگی زنان تا حدود 12 درصد در برابر رشد 7/5 درصدی مردان خبر می داد . اما متاسفانه وقتی شرایط و امکانات کاری در جامعه مهیا نباشد این قشر تحصیل کرده که در آرزوی وارد شدن به بازار کار است ،در کنار اقشاری که به دلیل فقر به مشاغل کاذب و جدید روی می آورند قرار می گیرد و کار غیر رسمی انجام می دهد.
شاید به نظر برسد کسانى که در مشاغل اینچنینى به کار گرفته مى شوند با نگاه هاى سرد و سنگین و تلخ برخى از مردم رو به رو شوند، عده ای به این مشاغل به دید خوشبینانه ای نگاه می کنند و معتقدند انجام این حرفه ها ،حال چه از سر فقر باشد و چه از سر پر کردن اوقات فراغت و کسب درآمد و استقلال ،در هر حال از بیکاری بهتر است و باعث کاهش انحراف در جامعه می شود .اما عده ای دیگر بر خلاف باور فوق معتقدند که حضور زن در عرصه هایی که لطافت های زنانه در آن رعایت نمی شودو جایگاه مناسبی برای زن نیست نه تنها صحیح نیست بلکه باعث رواج فساد وفحشا در جامعه می شودو چون هیچ گونه نظارتی بر این مشاغلی وجود ندارد امنیت و آرامش از زنان شاغل سلب می شود.

 اما هرگاه پاى صحبت و درد دل این زنان مى نشینیم برخى از آنان زبان گله و شکایت مى گشایند که براى گذران زندگى ناچارند دست به کارهاى اینچنینى بزنند، اما در این میان برخى دیگر کمتر گله و شکایت مى کنند و بیشتر راضى اند تا شکوه گر، هرچند این رضایتمندى به نظر غیر واقعى مى رسد.

این که چرا تصاحب کردن چنین مشاغلى از سوى زنان جوان تا این حد به آسانى جامه عمل مى پوشد نکته قابل تأملى است که جاى خالى آن در میان پژوهش هاى جامعه شناسان دیده مى شود.

نظرات 2 + ارسال نظر
سمیرا موسوی لر چهارشنبه 20 آبان‌ماه سال 1388 ساعت 10:59 ب.ظ http://jahadstudingunit.parsiblog.com

سلام الهه جان :)
مقاله خوبی بود از جهت موضوعی که بهش پرداخته شده بود... اما از جهت سمت و سو و نحوه نقد کردن به نظرم کمی سنتی برخورد کردی... علرغم اینکه ظاهرا این مشاغل ظرافت ندارن کار کردن زنان در اونها لزوما به معنای از دست دادن لطافت زنانه نیست بلکه اگر فضای مناسب و دور از جنجال و نگاه های کمتربینی به زنان وجود داشت اتفاقا زنها به شیوه جدیدی می تونن همون کارها رو انجام بدن و در کل میشه شاهد تحولات خاصی بود... اصلا همین که دنیا به سمت گفتگو میره و از حالت جنگی و برخوردهای فیزیکی فاصله میگره نمیتونه تاثیر گرفته از حضور پررنگ زنانا در اجتماع نباشه... البته اینکه گفتی برخی زنها برخلاف میلشون به این کارها روی میارن درسته و خوب هم نیست اما زنانی که این کارها رو دوست دارن نباید تحت فشار باشن..! در مقاله تو به احساس و خواسته زنانی که کارهای هیجان انگیز یا سنگین رو دوست دارن هیچ بهایی داده نشده که هیچ خیلی ظریف و لطیف تقبیح هم شده اند.. البته منظورم این نیست که عمدی بوده اما خیلی سنتی با احساسات و نیازهای اینگونه زنان برخورد شده... باز هم ازت ممنونم :)
از خوندن مقاله هات لذت میبرم.. موفق باشی

مرتضی منظری سه‌شنبه 26 آبان‌ماه سال 1388 ساعت 03:27 ب.ظ http://isar-isfa.persianblog.ir

سلام
به نظر من اشتغال زنان به هیچ وجه یک پدیده تاریخی نیست بلکه فقط یک پدیده است ودر جواب خانم موسوی باید گفت که همانطور که نویسنده نوشته اند اشتغال زنان یک پدیده مدرن است بنابر این علاقه واشتیاق بعضی زنانبه کارهای غیر متعارف نیز محصول مدرنیته وفرآیند اکتساب اجتماعی است.

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد